جستاری تماتیک در مبانی آموزش مفهوم«تجلی، تشأن و تفنن» و ارتباط آن با هنر در اندیشه صدرایی
کد مقاله : 1091-3RDARTCONF
نویسندگان
فاطمه فرضعلی *
عضو هیات علمی
چکیده مقاله
مفهوم تجلی در حکمت متعالیه و عرفان اسلامی با هنر گره خورده است. این مفهوم اصیل و مفاهیمی همچون ظهور، تشأن و تفنن، حُسن و جمال، دیرینه تاریخی عمیقی در باورهای ایران کهن و هم چنین درمعارف اسلامی دارد. عشق ذاتی حق به «تجلی و ظهور» آغازگر پدید آمدن زیبایی و حسن در جهان محسوس و «تشأن و تفنن» بیانگر چگونگی ظهور کثرت و گوناگونی این زیبایی در عرصه هنر و صنعت است و از سوی دیگرشناخت اعتقادی و دینی و هم چنین شناخت زیبایی و هنر دو ساحت از ساحت های مبانی نظری سند تحول بنیادین در آموزش و تربیت است. نویسنده این نوشتار سعی نموده تا با توجه به اهمیت این مفاهیم در شناخت تربیت توحیدی، ارتباط مبانی آنها با هنر را با روش کیفی و به شیوه تماتیک در آثار ملاصدرا و پیروان حکمت متعالیه کاوشی انجام دهد. داده های‌ پژوهش حاکی از این هستند که مبدا وعلت همه این حسن و جمال و فنون و شئون گوناگون،عشق ذاتی خداوند به «تجلی کمالات ذاتی» خویش است که بر اساس نظریه وحدت شخصی وجود ملاصدرا همه زیبایی ها، هارمونی ها در حقیقت تجلی ذاتی و صفاتی خداوند می داند به همین دلیل وی عرصه هنر را تجلی گاه کمالات و حسن ذانی حق و «صناعت لطیفه» نامیده است و نقش انسان در آفرینش این صنایع لطیفه به عنوان «هنرمند» بسیار اهمیت دارد. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که با رویکرد کیفی و با شیوه تحلیل تماتیک انجام گرفته است.
کلیدواژه ها
تجلی، تشأن، تفنن، زیبایی، صنایع لطیفه، ملاصدرا، هنر
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی